Synagoge | Plek van samenkomst

De synagoge is het gebouw waar gelovige joden samenkomen om te bidden, te zingen en te leren uit de Tenach. Je vindt overal ter wereld synagogen, Nederland telt er zo’n vijftig.

De dienst in de synagoge

Omdat een jood op sabbat niet ver mag reizen, staat in Israël bijna in elk dorp een of meerdere synagogen. Zo is het voor elke jood mogelijk om de dienst mee te maken. Er mag een dienst gehouden worden, als tenminste tien mannen van dertien jaar of ouder aanwezig zijn. Ook als er dus geen rabbijn aanwezig is, kan de dienst doorgaan. Tijdens de dienst wordt gezongen, gebeden en uit de Tora gelezen, vaak volgens een vaste liturgie.
Traditioneel zitten mannen en vrouwen gescheiden tijdens de dienst in de synagoge. Het is voor joodse mannen verplicht om de dienst te bezoeken, vrouwen mogen vrijwillig de dienst volgen. In meer liberale, vrije synagogen mogen ook vrouwen voorgaan in gebed of zang en zitten mannen en vrouwen soms door elkaar. 

Verschil tempel en synagoge

In de tijd van het Nieuwe Testament, bezocht men naast de synagoge ook de tempel. Na de verwoesting van de tempel 70 na Christus, werd de synagoge de belangrijkste plek van samenkomst.

Een belangrijk verschil tussen de tempel en de synagoge, is dat de tempeldienst erop gericht was God te dienen en te eren, of een gelofte te doen. De synagoge is gericht op gemeenschap, op het samen zijn van gelovigen met God. In de synagoge is bijvoorbeeld geen speciale plek waar God verblijft, zoals het Heilige der Heiligen in de tempel. Er is ook geen plek voor offers, en ook priesters zijn niet aanwezig.

Jezus in de synagoge

Volgens het Nieuwe Testament waren Jezus en zijn leerlingen ook regelmatig in de synagoge te vinden. Jezus leest bijvoorbeeld in een synagoge in zijn woonplaats Nazareth voor uit Jesaja 61, om daarmee aan te geven dat Hij de Verlosser is, zie ook Lucas 4:14-30. Ook staat in Matteus 4:23: 'Toen trok hij rond door geheel Galilea, terwijl hij in hun synagogen onderwees en het goede nieuws van het koninkrijk predikte.' Jezus koos de synagoge uit als de plaats om te vertellen over Gods koninkrijk. Zo zegt Jezus in Johannes 18:20: 'Ik heb altijd onderwijs gegeven in een synagoge en in de tempel, waar alle joden bijeenkomen.' 

Belangrijke voorwerpen in de synagoge

In een synagoge worden tora-rollen bewaard, boekenrollen waar de Wet op staat geschreven. Deze rollen zijn zeer kostbaar en speciaal, ze zijn vaak met de hand gekalligrafeerd en worden zorgvuldig bewaard en afgedekt. In de synagoge vindt je ook altijd een acht- of negen-armige kandelaar, de chanoeka.