Wat betekent het woord 'liturgie'?

De liturgie is de manier waarop een kerkelijke gemeente het geloof tijdens een kerkdienst viert. Tijdens zo'n samenkomst wordt er bijvoorbeeld gezegend, gebeden, gezongen, muziek gemaakt, bijbel gelezen, gepreekt en gecollecteerd voor een goed doel. Ook dopen, trouwen of avondmaal of eucharistie vieren kunnen onderdeel zijn van een kerkdienst. Al deze onderdelen vormen samen de liturgie en ze hebben samen tot doel om God te eren en Hem te ontmoeten. 

Formeel of informeel, ingetogen of uitbundig

Er kunnen grote verschillen zitten tussen liturgieën van verschillende kerken. Charismatische en evangelische vieringen hebben vaak een informeel karakter, terwijl een kerkdienst in de Rooms-Katholieke Kerk vrij formeel is, vaak met voorgeschreven gebeden. Gereformeerde kerkdiensten kenmerkten zich lange tijd door hun soberheid, al is dat onder invloed van de evangelische beweging aan het veranderen. Zo is de liturgie in de ene kerk heel uitbundig en vrolijk, terwijl de liturgie in een andere kerk heel ingetogen kan zijn. 

Discussie

Het verschilt ook per kerkelijke stroming wie er aan het woord is en welke muziek er gebruikt wordt. Er zijn kerken waar alleen de predikant en de organist een prominente taak hebben tijdens de liturgie. Maar er zijn ook kerkdiensten waaraan verschillende muziekinstrumenten klinken en diverse gemeenteleden een bijdrage leveren: bijvoorbeeld door bijbel te lezen, voor te gaan in gebed of vragen te stellen tijdens de preek. 
De invulling van de liturgie kan soms een bron van discussie zijn in een gemeente omdat ieder gemeentelid eigen opvattingen heeft over hoe God het beste gediend kan worden.

Kerkelijk jaar

In verschillende kerken wordt het liturgisch (of kerkelijk) jaar gevolgd. Deze indeling van het jaar loopt niet gelijk op met het kalenderjaar, maar heeft de grote kerkelijke feesten als belangrijkste gebeurtenissen. Het kerkelijk jaar begint met de eerste Adventszondag (eind november, begin december) en eindigt op de laatste zondag voor Advent (de tijd voor Kerst). Sommige kerken maken daarbij gebruik van liturgische kleuren, die terugkomen in bijvoorbeeld de aankleding van de kerkzaal en de liturgische kleding van de voorganger. Zo staat paars symbool als kleur van boete en inkeer die wordt gebruikt tijdens de voorbereidingstijd voor Kerst en Pasen.