Troost | Hoe wil God mensen troosten?

In de Bijbel staan allerlei beelden van troost. Wat geeft troost? En hoe troost God?

Troost in leven en sterven

Veel Nederlandse gelovigen groeiden op met de woorden uit de eerste zondag van de ‘Heidelbergse catechismus’: ‘Wat is uw enige troost, in het leven en sterven?’ Het antwoord luidt dat een gelovige met lichaam en ziel van Jezus is en Hij door Zijn Heilige Geest de gelovige van het eeuwige leven verzekert. Dat biedt troost: te weten dat je door God bent gemaakt, dat je door Jezus’ bloed bent vergeven en dat je eeuwig in de nabijheid van God mag wonen.

Moederlijke God

Volgens de Bijbel troost God de mensen die lijden, Hij staat hen bij (Psalm 86:17, Jesaja 40:1). Gods beschermende en troostende eigenschappen worden vergeleken met een kip die haar kuikens onder haar vleugels beschermt (Matteüs 23:37 en Lucas 13:34). God vergelijkt zijn liefde voor Israël met de liefde die een moeder heeft voor haar baby (Jesaja 49:15), en in Jesaja 66:13 staat dat God hen zal troosten zoals een moeder haar zoon troost.

Opgevangen tranen

God wil troosten. Hij weet als een goede Vader hoeveel behoefte mensen hebben aan troost en troostrijke woorden. God zegt dat Hij onze tranen opvangt en bewaart in zijn kruik (Psalm 56:9). Daarom staat symbolisch op elke hoek van de kerk Dominus Flevit (dat betekent: de Heer huilde) in Jeruzalem een kruik. Want ook Jezus huilde, toen zijn vriend Lazarus was gestorven (Johannes 11:35).

Heilige Geest

De heilige Geest wordt in het evangelie van Johannes de parakletos genoemd, de trooster, letterlijk: degene die erbij geroepen is. In Johannes 16:7 introduceert Jezus de heilige Geest als een ordenende en rustgevende kracht, die troost en houvast geeft.

Zeven bronnen van troost

Al in de dertiende eeuw benoemde de theoloog Thomas van Aquino zeven ervaringen of bronnen van troost, namelijk:

lust en vreugde
tranen (huilen)
het herkennen of het aanschouwen van de waarheid
slapen
baden
bidden
medelijden

Deze bronnen van troost kunnen je helpen om met je verdriet om te gaan. Denk bijvoorbeeld eens aan het nemen van een warm bad, als je je verdrietig voelt. Of een goede nachtrust, of het (samen) bidden tot God voor hulp en troost.

Theoloog Anselm Grün voegt aan de genoemde zeven vertroostingen nog tien toe: wandelen, natuur, muziek, spel, lezen, herinneren, thuis, stilte, gesprek en wijn.

Meer lezen

Lees het EO-artikel ‘Hoe vind ik troost?’
Lees het boek van Anselm Grün: Troostboek voor lichaam en ziel (Kok, 2017)