Schuldgevoelens en vergeving
Ik roep je nog één keer!
Als klein kind wist je het meestal wel als je iets had gedaan wat niet goed was. Je voelde je al schuldig, voordat je ouders erachter kwamen. Dat komt doordat God je met een geweten heeft gemaakt. Tijdens je opvoeding vormt je besef van goed en kwaad zich verder.
Als je geweten spreekt, is dat net het alarm van een wekker die afgaat. Maar wat doe je ermee? Kom je gelijk uit bed, oftewel: luister je naar je geweten? Of zet je je wekker op de snooze-stand, omdat je nog even wilt blijven liggen? Met andere woorden: ga je nog even door met zondigen, omdat het best fijn is en je altijd nog vergeving kan vragen? Of geef je er zelfs een dreun op, zodat je het geluid niet meer hoort en je je uiteindelijk verslaapt? Dat kan ook, je geweten gewoon negeren. Dat valt niet mee in het begin, maar het went. Of toch niet?
Schuldgevoel is voor veel mensen iets negatiefs. Je moet ermee afrekenen, want je hebt er alleen maar last van. Waarom zou je je eigenlijk schuldig voelen? Niemand anders dan jijzelf bepaalt toch of je iets verkeerd hebt gedaan? En zelfs al heb je iets verkeerd gedaan, wat dan nog? Iedereen maakt fouten. Laat je vooral geen schuldgevoel aanpraten. Dat is achterhaald, wordt er dan gezegd.
In de bijbel is duidelijk dat schuldbesef een positieve uitwerking kan hebben. Het kan zijn dat God zelf jou wil bereiken. Dan is het juist negatief als je niet luistert naar je geweten en het schuldgevoel dat je op voelt komen steeds de kop indrukt. Je relatie met God komt daardoor op een steeds lager pitje te staan. Bidden lukt niet, bijbel lezen kost veel moeite en naar de kerk gaan is helemaal een opgave. Je kunt zelfs ziek worden. Lees Davids ervaringen maar in Psalm 32. Zijn er dan geen onterechte schuldgevoelens? Ja, soms voelen mensen zich schuldig en bezwaard over zaken, die er niet toe doen. Hun geweten is om wat voor reden dan ook misvormd. Alles wat ook maar enigszins mis lijkt te zijn, voelt zwaar en zondig. Sommige mensen blijven zich schuldig voelen, ook al hebben ze om vergeving gevraagd aan God en mensen. Dan is een schuldgevoel niet langer op zijn plaats. Gods tegenstander, satan, is dan bezig je voortdurend aan te klagen. Je mag deze stemmen gewoon wegsturen, in Jezus' naam!
In het boek Joël kun je lezen hoe de profeet het volk oproept om tot inkeer te komen en boete te doen. De profeten zijn als wekkers: ze willen de mensen wakker laten worden. Pas op, kijk uit, je bent met de verkeerde dingen bezig, zo loopt het fout af (zie Joël 2:12 en 13). Inkeer en boete doen is niet: 'ach en wee' roepen, maar: je omkeren van je eigen weg en God om vergeving vragen. Opnieuw beginnen, telkens weer. God geeft je die kans, onophoudelijk. Als hij je vergeeft, komt hij daar niet op terug. 'Want hij is genadig en liefdevol, geduldig en trouw, en tot vergeving bereid' (Joël 2:13).
